پلی ساکاریدهای قارچ شیتاکه

قارچ شیتاکه، بر روی تنه چوبی درخت Shii در شرق آسیا می روید، این قارچ بزرگ و گوشتی به رنگ کرم قهوه ای بوده و گوشت سفت و خوش طعمی دارد.

قارچ شیتاکه، معجزه خوش طعم طبیعت!

قارچ شیتاکه به خاطر طعم خوب و انرژی بخشی فراوان، به عنوان ماده خوراکی محبوبی برای طبخ غذا در کشورهای خاور دور، از دیرباز استفاده می شده و امروزه نیز مانند بسیاری از قارچ های خوراکی، در فروشگاه های مواد غذایی در دسترس قرار دارند. قارچ شیتاکه از جانب دیگر، در طب سنتی شرقی، جایگاه ویژه ای داشته و از جمله درمان های طبیعی با اثرات همه جانبه و گسترده به حساب می آمده و به همین دلیل کشت و پرورش این قارچ بر روی خاک اره های چوبی، از صدها سال پیش در شرق آسیا مرسوم بوده است.

امروزه نیز قارچ شیتاکه علاوه بر اینکه در محصولات مختلف و یا به صورت جداگانه به شکل تازه یا خشک، برای مصارف غذایی در سراسر جهان به فروش می رسد، جایگاه ویژه ای نیز در میان تحقیقات بالینی و پزشکی در حوزه تاثیر قارچ ها و گیاهان بر سلامتی بدن و برای صنایع داروسازی و مطالعات زیست شناسی به خود اختصاص داده است.

پلی ساکاریدها مسبب اثرات درمانی قارچ ها

اثرات درمانی و سلامتی بخش قارچ شیتاکه غیر قابل انکار است و بخش اصلی این تاثیرات، مربوط به وجود پلی ساکاریدهای متنوع موجود در شیتاکه است. اصولا قارچ ها، حاوی ترکیبات فعال زیستی مختلف و ویتامین ها و مینرال های فراوان همراه با درصد زیادی آب و پروتئین هستند اما در این میان، ترکیبات پلی ساکاریدی موجود در قارچ ها، قوی ترین اثرات زیستی را بر ارگان های بدن به جای می گذارند.

قارچ ها دارای مقدار کمی گلیکوژن هستند. پلی ساکاریدهایی با نام بتا – دی – گلوکان، به اشکال مختلف و متنوع در قارچ ها یافت می شوند و پلی ساکاریدهای شاخص ساختار قارچ های درمانی هستند. گروه دیگر پلی ساکاریدهای موجود در قارچ ها، آلفا گلوکان ها هستند که مانند گلیکوژن، دکستران، و نشاسته اند.

باید در نظر داشته باشید که عمده محصولات تجاری قارچ ها که در فروشگاه ها یافت می شود، با تاکید بر پلی ساکاریدهای فراوان در محصولات قارچی، مشتریان را جذب می کنند در حالیکه عمده پلی ساکاریدهای موجود در این محصولات از نوع آلفاگلوکان هستند و مسلما خواص درمانی قوی تر و خاصی که در ترکیبات بتاگلوکان وجود دارد را اعمال نخواهند کرد.

محصولات دارویی که از قارچ ها تهیه می شود دارای بخش های شکسته شده ای از ترکیبات آلفاگلوکان یا بتاگلوکان هستند که از قارچ خاصی مانند قارچ شیتاکه استخراج شده اند. بنابراین وقتی در مورد خواص درمانی پلی ساکاریدهای قارچ شیتاکه صحبت می کنیم، منظور تمام سنجش هایی است که بر روی ترکیبات بتا گلوکان انجام شده است. اعتبار محصولات دارویی متشکل از قارچ ها، نه از طریق میزان پلی ساکاریدها، بلکه بر اساس میزان و نوع بتا گلوکان های موجود در آن سنجیده می شود.

پلی ساکاریدها، ترکیبات پیچیده قندی با اثرات درمانی

ترکیبات پلی ساکاریدی یا پلی هیدروکربنی از جمله فراوانترین ترکیبات قندی در غذاها هستند که اثرات متابولیکی گسترده و متنوعی دارند. پلی ساکاریدها، کربوهیدرات های پلیمری با زنجیره های بلند هستند که از واحدهای مونوساکاریدی تشکیل شده و توسط پیوندهای قندی، به یکدیگر متصل شده اند.

منظور از پلی ساکاریدهای قارچ شیتاکه چیست؟

قارچ شیتاکه نیز، دارای پلی ساکاریدهایی است که هم خواص آنتی اکسیدانی داشته و برای پیشگیری و درمان سرطان مفیدند و هم خواص چربی سوز داشته و موجب کاهش کلسترول خون می شوند و از دیگر دست با اثر بر متابولیسم های درون سلولی، سطح قند خون را کاهش داده و یک رژیم غذایی سالم با اثرات درمانی برای افراد دیابتی محسوب می شوند. این پلی ساکاریدها، خاصیت ضد التهابی نیز دارند و می توانند در درمان علائم آلرژیک و انواع بیماری های خودایمنی و التهابی، موثر باشند.

پلی ساکاریدهای قارچ شیتاکه، تحت عنوان گلوکان ها ساختارهای پیچیده از واحدهای بهم پیوسته قندی هستند که در غذاها و گیاهان مختلف نیز یافت می شوند. مقدار این گلوکان ها در قارچ شیتاکه بسیار فراوان است و علاوه بر تعداد متنوع و زیاد، گروه خاصی از آن ها تحت عنوان بتاگلوکان ویژه شیتاکه، در ساختار این قارچ وجود دارد که در تحقیقات مولکولی و فیزیولوژیک، اثرات منحصر به فرد و قوی و گسترده ای بر بخش های مختلف بدن، به نمایش گذاشته است. تحقیقات حول اثرات و ویژگی های بتاگلوکان های موجود در قارچ شیتاکه ادامه دارد.

گلوکان های قارچ شیتاکه چه ویژگی ها و اثراتی دارند؟

شناسایی ترکیبات و عناصر موجود در ساختار و بافت های قارچ شیتاکه توسط تحقیقات بیوشیمیایی و مولکولی انجام شده و همچنان نیز در حال بررسی است و روز به روز اطلاعات بیشتر و جزئی تری از خصوصیات ساختاری این قارچ و ویژگی های آن ها به دست می آید. در تحقیقات بالینی، مشاهده شده است که با تجویز عصاره ای متشکل از پلی ساکاریدهای قارچ شیتاکه برای حیوانات آزمایشگاهی موجب رفع انقباض و گرفتگی عضلات داشته و لرزش های عضلانی را متوقف می کند و این می تواند کلیدی برای یافتن درمان طبیعی بیماری های مرتبط به انقباض و لرزش عضلات مانند پارکینسون و … باشد.

در عصاره قارچ شیتاکه پلی ساکاریدهایی مانند لنتینان ( ۱۳ – بتا – دی – گلوکان ) از خانواده گلوکان ها، که همان گلوکان خاص شیتاکه است، به وفور یافت می شود که به نظر می رسد می تواند موجب تقویت ایمنی سلولی، اثرات آنتی اکسیداتیو، آنتی آپوپتوزیک، مهار رشد سلول های سرطانی و … داشته باشد. در مطالعات تازه ای که در چین انجام شده است، جدیدا یک پلی ساکارید به نام SLNT از عصاره آبی قارچ شیتاکه استخراج شده است که به طور قابل توجهی در از بین بردن سلول های سرطانی روده بزرگ (تاثیر قارچ شیتاکه بر سرطان روده بزرگ)، و مهار گسترش سرطان رکتوم، موثر است.

تحقیقات تازه دیگر که در ژاپن صورت گرفته نشان دهنده اثرات قابل توجه لنتینان بر بهبود کیفیت و قوای جسمی در افراد مبتلا به سرطان معده، روده بزرگ، پانکراس و رکتوم است. همچنین این پلی ساکارید ویژه، از متاستاز کبد جلوگیری می کند. همچنین مشاهده شد که لنتینان در کنار شیمی درمانی، اثرات منفی و عوارض جانبی شیمی درمانی را تخفیف می دهد. اصولا در تحقیقات بالینی، گروه بیمارانی که تحت تجویز لنتینان بودند، روند درمان آن ها کمتر شده و میزان شکست درمان در آن ها به طور قابل توجهی کاهش یافته است.

منابع:

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0141813009001718

https://www.cancertherapyadvisor.com/home/tools/fact-sheets/shiitake-mushroom-lentinan-and-cancer/